ఈ ఆలయంలో ని శివలింగానికి త్రిభువనేశ్వర అనే పేరు ఎలా వచ్చింది ?

పురాతన ఆలయాలకు పట్టు కొమ్మ లాంటి ఒరిస్సా లోని లింగరాజ ఆలయం విశేషాలు తెలుసుకుందాం… లింగరాజ అంటే లింగాలకు(శివలింగాలకు) రాజు అని అర్ధం. ఈ ఆలయంలో ని శివలింగానికి త్రిభువనేశ్వర అనే కూడా ఉంది. ఈ ఆలయం దాదాపు 1100సరాలకు ముందు నిర్మించబడింది. ఈ ఆలయ నిర్మాణం 6వ శతాబ్దంలోనే జరిగిందని చెప్పడానికి ఆలయం వద్ద ఉన్న శిలాశాసనాలపై చెక్కబడిన సంస్కృత లిపి సాక్షంగా ఉంది. ఈ ఆలయం భువనేశ్వర్ నగరంలోని అన్ని ఆలయాలలో కెల్లా పెద్దది. జేమ్స్ ఫెర్గుసన్ (1808 – 1886), అనే చరిత్రకారుడి అభిప్రాయం ప్రకారం ఈ ఆలయం భారతదేశంలో ని గొప్ప హిందూ ఆలయాలలో ఒకటి. ఈ ఆలయం చుట్టూ విశాలమైన ప్రహరీ ఉంది. ఈ ఆలయాన్ని శివుడికి అంకితం చేశారు.

ఇది అందమైన శిల్పాలతో అలంకరించబడి ఉంది, వీటిని స్పైర్ మీద చెక్కారు. లింగరాజ ఆలయం సుమారు 54.8 మీటర్ల ఎత్తులో ఉంది మరియు గ్రానైట్తో నిర్మించిన శివుడి భారీ విగ్రహాన్ని కలిగి ఉంది. ఈ విగ్రహం 8 అడుగుల వ్యాసం కలిగి ఉంది మరియు భూమిపై 8 అంగుళాల ఎత్తులో ఉన్న ప్లాట్‌ఫాంపై ఉంచబడింది. ఈ దేవుడికి ప్రతిరోజూ నీరు, పాలు మరియు భాంగ్ (గంజాయి) తో స్నానం చేయిస్తారు. లింగరాజ్ ఆలయం నిర్మించే సమయానికి, జగన్నాథ్ ఆరాధన పెరుగింది అని, చరిత్రకారులు నమ్ముతారు, ఈ ఆలయంలో విష్ణు మరియు శివ ఆరాధనల సహజీవనం దీనికి నిదర్శనం. చారిత్రక ధృవీకరణ లేకపోయినా, క్రీ.శ 11 వ శతాబ్దంలో సోమవంశీ రాజు జాజాతి కేసరి నిర్మించారు అని నమ్ముతారు. దీనిని పురాతన గ్రంథమైన బ్రహ్మ పురాణంలో ఏకమ్రా క్షేత్రం అని పిలుస్తారు.

లింగరాజ స్వామి యొక్క రోజువారీ ఆచారాలు ఉదయాన్నే ప్రారంభమై సాయంత్రం చివరి వరకు కొనసాగుతాయి. తెల్లవారుజామున 5.30 మరియు ఉదయం 6 గంటల మధ్య ఆలయ ద్వారాలు తెరిచి ఉంచబడతాయి. ఓపెనింగ్ పంచాయతీ మరియు పాలియా బడు ప్రతినిధి సమక్షంలో జరుగుతుంది. సేవక, అంటే, పాలియా బడు నీటి కలశంతో ఆలయంలోకి ప్రవేశించి, ఆలయం లోపల ఉన్న అన్ని శివలింగాలపై నీటిని చల్లుతాడు. అప్పుడు గర్భగుడి తలుపు తెరిచి, అఖండ అనే సేవకుడు లింగరాజ స్వామి గౌరవార్థం మంగళ హారతి ఇస్తాడు.

దేవుడు తన నిద్ర నుండి మేల్కొంటాడు ఈ వేడుకను పహుడా భాంగా అని పిలుస్తారు. ఆ తరువాత, పాలియా బడు మునుపటి రాత్రి లింగాపై ఉంచిన బిల్వాపత్రాలు, పువ్వులు మొదలైన వాటిని తొలగిస్తాడు. స్నానం చేసిన తరువాత, స్వామికి పువ్వులు మరియు బిల్వ ఆకు మొదలైనవి అర్పిస్తారు. అప్పుడు లింగరాజ స్వామి ప్రజా దర్శనానికి సిద్ధంగా ఉంటాడు. సాధారణంగా దర్శనం ఉదయం 7.30 నుండి మధ్యాహ్నం 12 గంటల వరకు కొనసాగుతుంది. ప్రత్యేక సందర్భాల్లో, గర్భగుడి ఇంకా ఎక్కువ కాలం పాటు తెరిచి ఉంటుంది. సహనా మేళ(దర్శన సమయం) తరువాత, ఒక శుద్దీకరణ కార్యక్రమం లేదా మహాస్నానం జరుగుతుంది. పాలియా బడు లింగారాజ ని నీటితో కడుగుతాడు. అప్పుడు, పంచమృతం, పాలు, తేనె, పెరుగు, వెన్న మరియు గుడా (బెల్లం) లను కలిగి ఉంటుంది, శుద్ధీకరణ కోసం లింగం మీద పోస్తారు. ఆ తరువాత, లింగాన్ని ఆభరణాలు, పువ్వులు మొదలైన వాటితో అలంకరిస్తారు. లార్డ్ లింగరాజకు ప్రతిరోజూ ఎనిమిది సార్లు భోగాను అందిస్తారు మరియు ఇందులో ఐదు అవకాసులు మరియు మూడు ధూపాలు ఉంటాయి.

ఇవి క్రింది వాటిని కలిగి ఉంటాయి:

బాల ధూప లేదా వాలా బల్లవ, సకాల ధూప, భోగా- మండప ధూపా లేదా చత్రభోగ, విరాకిసోర్ బల్లవ, ద్విపహార ధూపా లేదా మాధ్యహ్న ధూపా, టెరాఫిటా, సంధ్య ధూప, బదా సింహర.

జాజాతి కేసరి లింగరాజ ఆలయ స్థాపకుడని నమ్ముతారు. స్థానిక బ్రాహ్మణులను ఆలయ పూజారులుగా నియమించారు. ఆలయ పద్ధతులను గిరిజన ఆచారాల నుండి సంస్కృతం వరకు పెంచడం కోసం బ్రాహ్మణులను నియమించారు. వివిధ కాలాల రాజులు మరియు దేవాలయ నిర్వాహకులు తమ పాలనలో కొన్ని సేవలు, ఉత్సవాలు, సమర్పణలు మరియు కుల కేంద్రీకృత ప్రధాన సేవలను ప్రవేశపెట్టారు.