శివుడు హిందువులు పూజించే దేవుళ్లలో ప్రథముడు. శివ అంటే సంస్కృతంలో శుభం, సౌమ్యం అని అర్థాలున్నాయి. ఈయన త్రిమూర్తులలో చివరివాడైన లయకారుడు. శివుడు పశుపతిగాను, లింగం రూపములోను సింధు నాగరికత కాలానికే పూజలందుకున్నాడు. నేటికీ దేశమంతటా శివాలయాలే అధిక సంఖ్యలో ఉన్నాయి. వేదాలలో శివుడు రుద్రునిగా పేర్కొనబడ్డాడు.
శైవంలో శివుని పరమాత్మగాను, ఆదిదేవునిగాను భావిస్తారు. అయితే స్మార్తం వంటి ఇతర హిందూ శాఖలలో దేవుని యొక్క అనేక రూపాలలో ఒకనిగా పూజిస్తారు. వైష్ణవంలో శివుని విష్ణువు యొక్క రూపంగా భావిస్తారు. శివుని ప్రత్యేకంగా ఆరాధించే హిందూ మతస్థులను శైవులంటారు. శైవం, వైష్ణవం, శాక్తేయం హిందూ మతంలోని మూడు ముఖ్యమైన సంప్రదాయాలు. వైష్ణవం లో విష్ణుమూర్తిని ఆరాధిస్తారు, అయితే శ్రీమహావిష్ణువు శివుని మొదటి భక్తుడు అని కొంతమందికి తెలియదు. ఆ పరమ శివునికి ఎంతో మంది గొప్ప గొప్ప భక్తులు ఉన్నారు. కానీ లయకారుని మొదటి భక్తుడు మాత్రం శ్రీహరే! “సాటిలేని మహా భక్తుడు శ్రీ మహావిష్ణువు”.
శివుని యొక్క సకార స్వరూపమైన, సదాశివుని వామంగం నుండి ఆవిర్భవించిన తొలి పురుషుడు శ్రీ మహావిష్ణువు. ఈ సృష్టిలో శివుని యొక్క తొలి శివ భక్తుడు అనే ఘనకీర్తి విష్ణు దేవునికే లభించింది. కారణం శివుడిని ఆరాధించే మొదటి అవకాశం మహాభాగ్యం విష్ణుదేవునికి లభించింది. పార్వతి శంకరుడిని, రాధ శ్రీ కృష్ణుడిని,,సీత శ్రీరాముడిని, ఏ విధంగా ధ్యానం చేస్తూఉంటారో ఆ విధంగా విష్ణువు శివుని సదా ధ్యానిస్తూ ఉంటాడు. నిరంతరం శివ నామస్మరణ చేస్తూ ఉంటాడు.
ఈ కారణం వల్లనే!…శివుడి అష్టోత్తర శత నామాలలో శివుడు విష్ణు వల్లభుడని కీర్తించబడ్డాడు. నేను నిరంతరం ధ్యానించే శివుడు నాకు ప్రియమైన వాడు అందుకే శివుడిని విష్ణు వల్లభుడు అని అంటారని విష్ణువు పార్వతితో ఇలా తెలిపాడు.
శంకర: శూలపాణిచ కట్వంగి విష్ణువల్లబా:
విష్ణువు యొక్క శివ భక్తుని మెచ్చి. శివుడు విష్ణువు కు ఎన్నో వరాలను ప్రసాదించాడు. ఎన్నో దివ్యశక్తులను ప్రసాదించాడు. క్షణాలలో శత్రువులను సమూలంగా నాశనం చేసే సుదర్శనచక్రాన్ని విష్ణువుకు ప్రసాదించాడు. భూలోకంలో మానవులచేత పూజలందుకునే వరాన్ని కూడా ప్రసాదించాడు. భూలోకంలో, క్షేత్రం, ప్రతిష్ట, ఉత్సవం, జరిగే విధంగా శివుడు విష్ణువుకు వరం ప్రసాదించాడు.
విష్ణువు శివ భక్తి గురించి ఆదిశంకరులు ఇలా అన్నారు. పరమశివ! త్రిపుర సంహారం కాలంలో విష్ణువు నీకు బాణం అయ్యాడు. వృషభ రూపాన్ని పొంది నీకు వాహనం అయ్యాడు. ఆర్య రూపమును పొంది నీ అర్థంగమ్మున భార్య అయ్యాడు. నీ పాదాలను దర్శించడానికి వరాహ రూపం దాల్చాడు. జగన్మోహిని రూపాన్ని పొంది నీ వల్లభూదపొందాడు. నీవు శివ తాండవం చేసే సమయంలో నీ పాదాలకు నమస్కరించే సాహసం చేసిన నీ దేహం ఒక భాగం గలవాడై బ్రహ్మాదుల కంటే కూడా అధికంగా పూజింపబడ్డాడు. లేకాపోతే విష్ణువు అంతటి పూజ్యుడు ఎలా అవుతాడు అని అన్నాడు.
హనుమంతుడు శ్రీరాముడిని నిండు ప్రేమతో, అనన్య భక్తితో ఏ విధంగా ప్రేమించాడో, సేవించాడో ఆ విధంగా శివుడిని ప్రేమించినవాడు, సేవించినవాడు విష్ణువు. అందుకే ఎన్నో పురాణాలు విష్ణువు సాటిలేని గొప్ప శివ భక్తుడు అని కొనియాడాయి. హనుమంతుడు తన హృదయంలో గల శ్రీరాముడిని చూపినట్లు మహావిష్ణువు తన హృదయంలో ఉన్న శివుని చూపించాడని వామన పురాణం తెలిపింది. మహావిష్ణువు, తన హృదయంలో నివసించే శివ లింగేశ్వరున్ని దేవతలకు చూపించాడు. విష్ణువు ఎంతటి గొప్ప శివభక్తుడో, “శుద్ధగామం” ఈ విధంగా చెప్పింది త్రయోదశo హరే రార్ధం – అర్ధనారి చతుర్దశo’. విష్ణువు శివుని ధ్యానించి సేవించి సగ శరీరాన్ని పొందిన హరిహర మూర్తి. ఈ లీల రూపం మహేశ్వరుని లీలా రూపాలలో 13వ అర్ధనారీశ్వర రూపం విష్ణువు పార్వతి కన్నా ముందే శివుని శరీరాన్ని పొందాడు. అందుకే పార్వతి విష్ణువును ఆదర్శంగా తీసుకుంది. విష్ణువుచేత అష్టోత్తర శత నామాలను ఉపదేశం పొంది కఠోరంగా తపస్సు చేసి శివుని లో సగం శరీరం సాధించి “అర్ధనారీశ్వరి” అయింది.
